Over prijs en kwaliteit, en programma van eisen
Geen product zo overzichtelijk als zonnepanelen op huurwoningen. Ongeveer 75% van de kosten bestaan uit hardware: zonnepanelen, omvormers en constructiematerialen. Daar is een beperkt aantal keuzes in. Het gaat met name om:
- aantal panelen per woning,
- vermogen van de panelen,
- reputatie van de leverancier van de panelen/omvormers,
- kwaliteitsverklaring/step-subsidie,
- kleurstelling,
- hoe de omvormer omgaat met schaduw.
In mijn beleving moet je die keuzes als opdrachtgever zelf willen maken. Als opdrachtgever dit soort keuzes maakt, zijn vervolgens de kosten van die 75% hardware bijzonder transparant. Een stuk of zes groothandels publiceert regelmatig prijslijsten van de hardware en is zo vriendelijk om die ook aan mij te sturen.
Hier een beknopt voorbeeld voor een programma van eisen.
Wat uitvragen aan de installateur?
Binnen de bovengenoemde randvoorwaarden kan een installateur zich onderscheiden op prijs en kwaliteit:
- prijs: hoeveel en daarmee hoe goedkoop hij inkoopt (bij die groothandels of direct bij de fabrikaten),
- prijs: hoeveel marge hij wil op de hardware,
- prijs: hoe slim hij de uitvoering plant.
- kwaliteit: of hij ook de promotie naar de huurders doet en hoe succesvol hij daarin is,
- kwaliteit: hoe hij zijn installateurs (helaas vaak zzp-ers) aanstuurt op kwaliteit, zowel esthetisch (kabeltraject, legplan) als technisch (aarden, alles netjes vastmaken zodat het niet van het dak waait),
- kwaliteit: wat hij biedt aan nazorg/monitoring/ontzorging/….
Prestatiegericht aanbesteden?
Veel woningcorporaties richten zich op de kennis uit de markt halen, prestatiegericht aanbesteden, ketensamenwerking en allerlei andere termen die ik niet begrijp. Dat snap ik heel goed, als het gaat over nieuwbouw, nul-op-de-meter of andere projecten waar het eindproduct sterk kan verschillen in kwaliteit.
Echter, bij zonnepanelen is dat juist niet het geval. Volgens het inkoopmodel van Krajlic (zie matrix hieronder) zijn zonnepanelen producten met een laag toeleveringsrisico, en een hoog financieel belang. Daarmee zitten ze in het vakje linksboven en ligt een een strategie mede gericht op lage prijs bij door opdrachtgever bepaalde kwaliteit voor de hand.
Ik heb dan ook goede ervaringen met inkoop op prijs, al dan niet in combinatie met plan van aanpak rond kwaliteitsitems zoals hierboven genoemd.
Hoe u het misschien niet wilt – een casus
Begin april word ik benaderd om een aanbieding voor zonnepanelen te bekijken, voor een lopende renovatie. De aannemer meldt in zijn offerte van half maart dat er haast bij is in verband met planning van het werk.
Ik ben kritisch, want dat was de vraag:
- Ik kijk naar vermogen van de panelen en toepassing van kwaliteitsverklaring in energielabel-berekeningen. Daarmee “verdien” ik 80.000 euro extra stepsubsidie zonder dat er meer kosten zijn.
- Ik stuur de prijzen van een groothandel door en meld dat zijn inkoopprijzen veel hoger zijn.
- We sparren wat over monitoring en kwaliteitsgaranties.
Bij het navragen van een laatste detail kan de aannemer het niet laten om te vertellen hoe vervelend/lastig/… hij me vindt. Hij heeft “gewoon een goede aanbieding gedaan, en het is tijd om te beslissen.” In gewijzigde offerte van de aannemer staan nog steeds de prijzen die 20 % te hoog zijn. Ik geef nog enkele adviezen aan opdrachtgever, en laat het aan hem om het uit te onderhandelen. Ik stuur een factuur van nog geen 2.000 euro (2% van de gevonden extra subsidie).
Drie maanden later krijg ik bericht van de opdrachtgever, nadat ik hem herinner aan mijn openstaande factuur. Het bestuur heeft positief besloten, hij heeft er nog 2,5% af gekregen. Hij vraagt of ik even wil bevestigen dat de aanbieding qua prijs/kwaliteit concurrerend is – waarna hij mijn factuur kan voldoen. Ik maak een nette notitie waarin ik afsluit met “De gekozen installatie is van goede kwaliteit, er wordt een hoge subsidie gehaald. Opdrachtgever heeft, gegeven dat men laat kwam met de wens voor zonnepanelen en de aannemer zich niet liet aanspreken op te hoog afgegeven inkoopprijzen, het maximale eruit gehaald qua prijs/kwaliteit.”
Al met al betaalt deze woningcorporatie zeker 100.000 euro teveel. En blijf ik achter met een flinke kater.
Ondertussen laat ik mijn computer upgraden. Ik krijg een offerte voor een upgrade: 500 euro voor hardware en 70 euro installatiewerk. Ik zie dat ik de hardware online voor 400 euro kan kopen. Ik bel op en geef een keuze: of je levert die hardware voor 420 euro, of ik koop het zelf en dan doe je alleen de installatie (het principe van directielevering). De computerwinkel snapt dat ik het snap, kiest eieren voor zijn geld en gaat voor de 420 euro variant.
Geleerde lessen… Zegt u het maar:
- Voor computerwinkels gelden andere regels dan voor aannemers. Gedurende een renovatie is het algemeen geaccepteerd dat aannemers voor meerwerk met de hark rekenen.
- Woningcorporaties dienen voordat ze gaan renoveren na te denken over een programma van eisen voor zonnepanelen. Hier nogmaals de aanzet
- Ik moet me niet zo druk maken.
- Al het bovenstaande.
