Zonnepanelen doen het toch altijd? Jaaa…nou… Mééstal wel ja. Echter, soms valt een aardlekautomaat of omvormer uit, na acht jaar kunnen string-omvormers sowieso beginnen uit te vallen, soms zitten de draadjes op het dak niet meer goed vast, een huurder kan bellen dat de systemen groen zijn geworden/er een steen van een vogel op is gevallen en de vraag hebben of het nu nog goed werkt… Het is toch wel erg fijn om te weten dat/in welke mate ze het doen. Welke mogelijkheden hebben corporaties om dit in te regelen?
- De huurders laten kijken.
Alhoewel corporaties onderhoudsplichtig zijn voor de zonnepanelen, is het goed mogelijk om de verantwoordelijkheid voor de signalering bij de huurders neer te leggen. Vaak zijn de opbrengsten af te lezen op een string-omvormer zelf, zoniet is dit op te lossen met een dinrail kwh-meter van zo’n 20 euro. Een bewoner kan dan prima periodiek de cumulatieve opbrengst aflezen, en daarmee de opbrengst over een bepaalde periode bepalen.
n de overeenkomst voor de panelen kan dan opgenomen worden dat de corporatie in actie komt ná melding van de huurder. Die melding heeft dan wel wat voeten in de aarde. Want wat wordt er precies geconstateerd: de omvormer doet niets (en komt dit doordat er buiten geen zon schijnt), de opbrengsten zijn te laag (hoeveel opbrengst mocht men verwachten in een bepaalde periode).
Installateurs klagen over huurders die “onnodig bellen”. Ook is aan de hand van de melding van de huurder vaak niet na te gaan wat het euvel kan zijn, omdat er geen goede datareeksen zijn.
2. De installatie aan het internet van de huurder koppelen
Elke zichzelf respecterende omvormerleverancier heeft een online-omgeving waar de opbrengsten van de omvormer kunnen worden uitgelezen. Vaak is er een app voor een bewoner, en een online-omgeving waar installateurs al hun installaties kunnen zien.
Voor eigenaar-bewoners die zelf zonnepanelen kopen en technisch geïnteresseerd zijn is dit dé oplossing. Bij huurwoningen waar meer mutatie is, en waar bewoners vaak minder geïnteresseerd zijn in de techniek, is dit lastiger.
Hoe ga je aansluiten is een eerste vraag:
- Wifi. Een stringomvormer kan vaak eenvoudig aan de wifi-verbinding van de huurder worden gehangen. Nou ja, eenvoudig: wat als het wifi-wachtwoord verandert/er een nieuwe router komt/er een nieuwe huurder komt?
- Tussenoplossingen zoals Zigbee, RF, …
- Bedrade verbinding tussen omvormer en modem is vaak ook mogelijk. Helaas zit het modem vaak niet in de meterkast van de woning. Daarnaast geeft het substantiële kosten (vaak moet de omvormer er een extra plug voor krijgen) en een dubbele kabel door de woning.
Mijn ervaring met alle aansluitingen op het internet van bewoners is dat er na 1 tot 2 jaar veel uitval is. Installateurs worden veel gebeld “ik zie dat het niet werkt”, terwijl de constatering vaak is dat de installatie prima werkt echter de internetverbinding werkt niet meer.
Bij micro-omvormers kan deze oplossing ook, echter er is een extra kastje bij nodig van de micro-omvormerleveranciers á 200 – 300 euro waarmee deze oplossing al afvalt.
3. Een brutoproductiemeter met een eigen simcard
De zoncorporatie, Ecorus, Kieszon, Sundata, Sungevity, Wocozon, … allemaal hebben ze een eigen productiemeter. Vaak is of was de toeleverancier Xemex/Cast4all. Voor ongeveer 150 euro ex btw wordt tijdens de installatie van de zonnepanelen een meter met simcard geïnstalleerd, waarbij de simcardkosten 10 jaar zijn afgekocht. De installateur kan vervolgens een contract aanbieden voor monitoring, helpdesk en optioneel reactief onderhoud. Zo kunnen huurder, corporatie en installateur altijd zien of het systeem blijft werken. Het minimale contract, voor alleen het uitlezen van de opbrengst, kost ongeveer 10 euro per jaar.
Zo heeft een corporatie dus voor 150+20*10=350 euro, 20 jaar inzicht in de opbrengsten. Veel kosten in relatie tot de opbrengst als het een klein systeem (4 tot 6 panelen) betreft, maar wel de meest zekere oplossing.
Naast brutoproductiemeters heb je tegenwoordig ook een soort usb-sticks met wel simcard, maar zonder uitleesscherm. Er is dus geen geijkte meter in de woning, maar de opbrengsten komen wel door. Die 150 euro ex voor installatie wordt iets lager.
4. De slimme meter uitlezen
Via de slimme meter kan de opbrengst in de gaten kunnen worden gehouden. Geen extra investeringen en geen verbindingskosten. Echter:
- een slimme meter registreert alleen de netto teruglevering per kwartier. Dus als er 4 geproduceerd wordt, maar 3 verbruikt registreert de meter 1. Ja, je kunt zien óf er teruglevering is en dus of de installatie íéts doet. Dat is een belangrijke indicatie. Echter, je kunt niet zien hoeveel de opbrengst van de panelen is. Dit kan je wel inschatten door te zien hoeveel stroom er is teruggeleverd en een aanname te doen over welk deel van de stroom wordt teruggeleverd.
- het uitlezen van slimme meters gebeurt door onafhankelijke partijen, ODA’s. Deze krijgen de gegevens van netbeheerders en verkopen deze door. Oftewel: er zit ook hier een periodieke kost aan het verkrijgen van de data.
- zie hier voor meer informatie over deze optie
5. Bij appartementen: systemen aan elkaar koppelen
Bij appartementen is het vaak mogelijk de micro-omvormers van verschillende installaties met elkaar te laten communiceren, ofwel de stringomvormers bij elkaar op het dak te zetten. In die situaties kan volstaan worden met één dataverbinding per complex in plaats van per woning, dit scheelt enorm in de exploitatiekosten.
6. Totaaloplossingen voor meerdere installaties in een woning
Bijvoorbeeld bij nul-op-de-meter-woningen zie je vaak dat de monitoring van de zonnepanelen onderdeel is van een totaaloplossing. Prima, want waarom zou elke installatie zijn eigen simcard(abonnement) moeten hebben. Van belang is dan wel wat de jaarlijkse kosten zijn van de “zonne-energie-module”. Ik heb wel eens bedragen gezien van 30 euro per jaar, de monitoring was daarmee een verdienmodel voor de aannemer. Dan is optie 2/3 veel goedkoper.
Trend in de markt: richting simcards
Het mag duidelijk zijn: elke oplossing heeft zijn nadeel:
- de huurder zelf laten kijken is goedkoop, maar ontzorgt de huurder niet en kan veel discussie geven
- koppelen aan internet van de huurder geeft technisch gedoe
- een meter met simcard is mooi maar duur
- de slimme meter geeft onvoldoende informatie.
- verschillende systemen aan elkaar koppelen en dan met één relatief goedkope verbinding naar buiten, kan alleen bij sommige appartementen
- totaaloplossingen voor meerdere installaties in een woning zijn vaak te duur.
Corporaties kiezen steeds meer voor volledige ontzorging door een installateur, én voor het vragen van een bijdrage aan de huurders. Die twee zaken maken dat optie 3. de brutoproductiemeter steeds vaker wordt gehanteerd. De argumenten zijn:
- de corporatie kan met rechte rug zeggen dat de huurder “geen omkijken heeft naar de opbrengsten”,
- de installateur kan ontzorging aanbieden zonder veel onnodige vragen van huurders te krijgen. Op de omvormer hangt een sticker van een leverancier hoe men de opbrengsten online kan controleren dus de installateur wordt weinig gebeld en de corporatie als het goed is al helemaal niet
Of dit een zinvolle investering is, over de looptijd 350 euro per systeem betalen puur om te kijken of het werkt, is niet aan mij. Ik constateer alleen dat veel partijen ervoor kiezen.
In mijn netwerk zie ik een aantal corporaties zelfs teruggaan naar woningen waar de huurder zelf moest kijken, om alsnog deze meters op te hangen. Zij switchen dus van optie 1 naar optie 3. Zie o.a. dit persbericht van PréWonen.
